Choroby grzybowe to jedne z największych problemów w uprawie rolnej. Wśród nich jest mączniak prawdziwy, który dotyka zbóż, warzyw, a nawet kwiatów ozdobnych. W zależności od gatunku zainfekowanej rośliny mamy do czynienia z mączniakiem prawdziwym zbóż, buraka, truskawki itp. Wyjaśniamy, jakie daje objawy i w jaki sposób go zwalczać.
Mączniak prawdziwy zbóż i traw – do 40 proc. strat plonów
Choroba występuje w całym kraju i dotyka różnych rodzajów roślin. Powszechny jest mączniak prawdziwy zbóż i traw, wywoływany przez grzyba Blumeria graminis z rzędu Erysiphales. To grzyb, który jest pasożytem obligatoryjnym (bezwzględnym), co oznacza, że rozwija się wyłącznie na żywych roślinach. Ma wiele odmian biologicznych, zwanych patowarami, które specjalizują się w atakowaniu konkretnych gatunków zbóż.
Mączniak prawdziwy najczęściej dotyka pszenicy i jęczmienia, choć może również porażać owies, pszenżyto i żyto. Zazwyczaj grzyb zimuje w postaci grzybni na oziminach i trawach wieloletnich. Rozrasta się wiosną, kiedy pojawia się wilgoć – czerpie ją z pary wodnej wydzielanej przez liście. Patogen rozwija się w temperaturach 12-20°C w dzień i 5-12°C w nocy, czemu sprzyja też nasłonecznienie.
Objawy mączniaka prawdziwego zbóż i traw
Chociaż różne typy mączniaka atakują różne uprawy, ta choroba ma wspólne objawy dla każdej rośliny. Jak wygląda mączniak prawdziwy? Charakteryzują go białe, mączyste plamy na liściach, najczęściej widoczne od góry. Na początku są niewielkie i mają nieregularne kształty. Z czasem jednak się rozrastają i pojawiają na dolnych partiach rośliny, pokrywając całe liście. Atakują pęd, kwiaty i W efekcie tego żółkną, a z czasem usychają. Roślina nie dojrzewa i nie wzrasta, proces fotosyntezy jest utrudniony, a konsekwencją mogą być straty w plonach dochodzące nawet do 40 proc.
Czy mączniakowi prawdziwemu da się zapobiec?
Jakie kroki można podjąć, żeby ograniczyć ryzyko ataku mączniaka prawdziwego? Dobrym rozwiązaniem są:
- unikanie uprawiania odmian jarych i ozimych w sąsiedztwie,
- zmniejszenie normy wysiewu
- staranne usunięcie resztek pożniwnych z pól poprzez podorywkę i dokładną orkę,
- unikanie nadmiernego nawożenia azotem, który sprzyja wystąpieniu choroby,
- wybieranie odmian roślin odpornych na mączniaka.
Jeśli rośliny już zostały zainfekowane, należy podjąć kroki, aby grzyb się nie rozprzestrzeniał.
Jaki jest próg szkodliwości dla mączniaka prawdziwego?
Zabieg fungicydowy stosuje się po przekroczeniu konkretnego progu szkodliwości dla danego gatunku zboża. W zależności od wielkości pola bada się od 100 do 150 roślin do końca fazy krzewienia.
Pszenica ozima i pszenżyto
- Faza krzewienia – pierwsze objawy na 50-70% roślin.
- Faza strzelania w źdźbło – 10% źdźbeł z objawami.
- Faza kłoszenia – objawy na liściu flagowym lub kłosie.
Jęczmień
- Jary i ozimy: od krzewienia do kłoszenia, objawy na górnych liściach – 10% porażonych źdźbeł.
Żyto
- Faza strzelania w źdźbło do kłoszenia, objawy na liściu podflagowym – 20% porażonych źdźbeł.
Owies
- Koniec krzewienia – objawy na 15-20% źdźbeł.
- Faza strzelania w źdźbło do ukazywania się wiech – objawy na trzecim liściu, przechodzące na liść podflagowy.
Skuteczne zwalczanie mączniaka prawdziwego – jakie środki wybrać?
Jakie środki stosować w walce z mączniakiem prawdziwym? Należy wybrać preparaty z grupy fungicydów lub produkty z kompleksem miedzi (np. Hepton BIO Lider. Odpowiednie środki grzybobójcze to między innymi Greenlook 250 SC i Bounty 430 SC. Takie preparaty chemiczne wykazują też skuteczność w przypadku zwalczania innych chorób grzybowych.
BIBLIOGRAFIA:
- Adam T. Wojdyła, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych nr 586, Możliwość wykorzystania naturalnych i syntetycznych produktów w ochronie róży przed Podospharea Pannosa (WALLR.) De BARY, 201.
- F. Walczak, A. Tratwal, Występowanie ważnych gospodarczo chorób pszenicy ozimej w Polsce w latach 2006–201, Poznań.
- Fiedorof Z., Gołębniak B., Weber Z., 2001. Choroby roślin rolniczych. Wyd. AR w Poznaniu.
- https://www.wrp.pl/maczniak-prawdziwy-zboz-i-traw-w-pszenicy-coraz-silniej-atakuje-panuja-idealne-warunki-do-rozwoju-patogena/ [dostęp: 04.09.2024].
- https://www.farmer.pl/produkcja-roslinna/ochrona-roslin/maczniak-prawdziwy-nadal-dominuje-w-zbozach,103408.html [dostęp: 04.09.2024].