W celu odkwaszenia gleby i poprawy jej odczynu pH przeprowadza się zabieg wapnowania gleby Dawkę oraz rodzaj stosowanego wapna ustala się na podstawie analizy pH i dobiera pod wymagania glebowe uprawnianej rośliny. Skuteczność wapnowania gleby jest kluczowa w tym procesie. Jakie wapno należy zastosować? Jak przebiega cały proces wapnowania?
Na czym polega zabieg wapnowania gleby?
Wapnowanie gleby to zabieg agrotechniczny, który wykonuje się w celu regulacji pH gleby. Przeprowadza się je co 2-3 lata. Częstotliwość zależy od rodzaju gleby i jej właściwości. W Polsce najczęściej wykonuje się je jesienią od razu po zbiorach lub przed orką przedzimową. Za każdym razem zabieg ten powinien być wykonywany zgodnie z zaleceniami producenta nawozu. Te mogą różnić się w zależności od specyfiki, składu oraz intensywności działania wapna. Powyższe czynniki wpływają na dobranie odpowiedniej dawki nawozu do wapnowania gleby.
Jak wapnować glebę? Ta metoda regulacji odczynu pH gleby polega na rozsiewaniu wapna z wykorzystaniem sprzętu rolniczego, tzw. rozsiewacza. Powinien być on umieszczony nisko nad ziemią, aby ograniczyć zapylenie i zapewnić równomierną aplikację. Metoda ta charakteryzuje się wysoką skutecznością. Dzięki niej można poprawić parametry gleby i dostosować je bezpośrednio pod planowaną uprawę. Przy wyborze nawozu należy uwzględnić, że każda roślina ma inne preferencje dotyczące pH gleby i zawartych w niej składników odżywczych.
Kiedy wapnować glebę?
Ze względu na specyfikę tego zabiegu wykonuje się go tylko poza okresem wegetacji roślin. W praktyce oznacza to, że prace powinno się przeprowadzić wczesną wiosną lub jesienią. W Polsce częściej stosuje się jesienne wapnowanie gleby. O tej porze roku występują liczniejsze opady atmosferyczne, zatem woda wnika głębiej w profil ziemi, co prowadzi do zwiększenia zakwaszenia pola.
Jeżeli wykonano nawożenie mineralne NPK, należy odczekać minimum 2-3 tygodnie przed przeprowadzeniem zabiegu wapnowania. Ponadto zabiegu nie wolno łączyć z nawożeniem organicznym obornikiem lub gnojowicą.
Fot. Wapnowanie gleby
Korzyści związane z wapnowaniem gleby
Dlaczego warto sprawdzać poziom zakwaszenia gleby i przeprowadzać zabieg wapnowania? Wpływ na zakwaszenie gleby ma kilka czynników. Sprzyjają temu m.in. stosowanie nawozów mineralnych zawierających siarkę i azot. Życie biologiczne, wietrzenie minerałów oraz przemiana materii organicznej – przyspieszają proces. Tempo zakwaszania gleby różni się w zależności od specyfiki stanowiska, dlatego warto regularnie to kontrolować i reagować wtedy, gdy jest to konieczne.
Korzyści związane z wapnowaniem gleby to przede wszystkim:
- poprawa struktury gleby;
- zmniejszenie toksyczności metali ciężkich;
- zwiększenie dostępności składników odżywczych w podłożu;
- poprawa kondycji uprawianych roślin i zapewnienie im prawidłowego wzrostu;
- poprawa aktywności organizmów glebowych;
- utrzymanie odpowiednich warunków wodno-powietrznych gleby;
- zahamowanie rozwoju chorobotwórczych patogenów;
- zwiększenie plonów z ha;
- optymalizacja kosztów i zwiększenie dochodowości prowadzonej produkcji.
Ze względu na specyfikę działania nawozów wykorzystywanych przy tej metodzie, nie powinno się stosować ich co roku. Zbyt intensywne odkwaszanie podłoża może prowadzić do zaburzenia jego struktury oraz negatywnie wpłynąć na odczyn pH. Przełoży się to na pogorszenie wyników produkcyjnych.
Czy można otrzymać dofinansowanie na wapnowanie gleby w 2024 roku?
W 2024 roku rolnicy w Polsce mogą ubiegać się o dofinansowanie na wapnowanie gleby. Jest to związane z relokacją środków przeznaczonych na regenerację środowiskową gleb. Decyzję w tym zakresie podjął Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi rolnicy, którzy ponieśli koszty zakupu wapna nawozowego przed 31 października 2023 roku, mogą ubiegać się o dofinansowanie, a wypłaty będą realizowane w okresie od 31 marca do 30 września 2024 roku. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się z jednostką Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska właściwą ze względu na lokalizację gospodarstwa rolnego.
Jak dobrać nawóz wapniowy do konkretnej gleby?
Wapno do wapnowania gleby powinno być idealnie dopasowane do specyfiki danego stanowiska oraz terminu przeprowadzania zabiegu agrotechnicznego. Przy glebach ciężkich w okresie przedsiewnym rekomenduje się zastosowanie wapna tlenkowego. Tam, gdzie pole jest podatne na wysychanie, a gleba lekka lub średnia, dobrze sprawdzają się wapna węglanowe. Ich atutem jest dłuższy czas działania. Trzecią z rekomendowanych opcji są dolomity. Można je stosować zarówno jesienią, jak i wiosną i charakteryzują się długim działaniem oraz neutralnym wpływem na degradację stanowiska.
Czym wapnować glebę?
Dostępne na rynku produkty do wapnowania gleby różnią się pod względem składu, właściwości i intensywności działania. Im lepiej są dopasowane do odczynu gleby i docelowego wskaźnika pH, tym lepsze efekty pracy można uzyskać. Wpływa to bezpośrednio na efektywność prowadzonej produkcji rolnej oraz na jej opłacalność finansową. Punktem wyjścia do doboru nawozu jest przeprowadzenie badania pH gleby. Do rekomendowanych produktów do wapnowania należą m.in.:
- wapno nawozowe Dankalk;
- Standard CAL Nordkalk;
- Artigran Nordkalk;
- Wapniak Jurajski G Liedmann Agro
- Karbonann Liedmann Agro
- Dolomag G Liedmann Agro
Fot. Wapno nawozowe Dankalk to produkt pochodzenia naturalnego o reaktywności na poziomie 80-90%
Bibliografia:
- Grzebisz W., Diatta J. B., Szczepaniak W., Produkcyjne i ekologiczne uwarunkowania wapnowania gleb gruntów ornych, Nawozy i Nawożenie 2006, 08/2 (27), s. 69-85
- Hołubowicz-Kliza G., Wapnowanie gleb w Polsce, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, 2006
- Jabłońska-Ceglarek R., Zaniewicz-Bajkowska A., Rosa R., Franczuk J., Nawożenie organiczne i wapnowanie gleby a zawartość ołowiu w warzywach, Acta Scientarium Polonorum. Hortorum Cultus 2003,02 (01), s. 31-45