Szkodniki zbóż, mimo swych niewielkich rozmiarów są w stanie spowodować duże straty. Szacuje się, że mszyca może zniszczyć nawet do 20 kg/ha plonu. Wśród najczęściej spotykanych szkodników znajdują się owady, chrząszcze, motyle i pajęczaki, które żerują nie tylko na polach, ale i rozmnażają w magazynach i spichlerzach. Ich obecność powoduje straty finansowe, przenoszą też choroby i wywołują alergie. Opisujemy najczęściej spotykane szkodniki i doradzamy, jak się ich pozbyć.
Szkodniki w magazynach to nagminny problem
Przechowywanie zbóż często wiąże się z obecnością szkodników, które występują w magazynach. Warto wiedzieć, jak je rozpoznać i jakie straty niesie za sobą ich obecność. Szkodniki zbożowe prowadzą ukryty tryb życia, co sprawia, że ich żerowanie nierzadko rolnicy odkrywają późno.
Zwalczanie szkodników zbóż w magazynach jest ważne, ponieważ powodują one ubytek masy ziarna, pogarszają jego jakość i zanieczyszczają odchodami. Zdarza się, że przenoszą bakterie i grzyby, a także przyczyniają się do zagrzewania, wilgotnienia i pleśnienia ziarna. W efekcie tego prowadzą do strat finansowych.
Szkodniki zbóż – prezentacja najbardziej szkodliwych osobników
Trzy z najbardziej rozpowszechnionych szkodników magazynowych zbóż to wołek zbożowy, mklik mączny i mól ziarniak. Wyjaśniamy, w jaki sposób rozpoznać tych nieproszonych gości.
Wołek zbożowy
Wołek zbożowy, o wielkości 2-5 mm, jest czarnym lub jasnobrązowym chrząszczem z głową wydłużoną w ryjek i gryzącym aparatem zębowym. Ten groźny szkodnik zbóż może rozwijać się przez cały rok. Białe i miękkie larwy atakują ziarna żyta, jęczmienia, pszenicy, owsa, ale i kukurydzy i ryżu. Wołek wgryza się do komory ziarna i powoduje duże straty.
Mklik mączny
Mklik mączny ma rozpiętość skrzydeł około 25 mm. Przypomina niewielkiego motyla o szarych, wydłużonych skrzydłach. Jego barwa może się różnić od brunatno-białej do żółto-szarej. Larwy mklika osiągają długość 15 mm i spędzają zimę w kokonach na ścianach, podporach budynków lub w opakowaniach. Dorosłe osobniki budzą się wiosną i zostawiają swoje odchody w ziarnie, co prowadzi do niszczenia plonów.
Mól ziarniak
Mól ziarniak o szaro-żółtej barwie osiąga wielkość 6-8 mm. Przypomina motyla o szarych skrzydłach ze srebrnym akcentem. Jego podłużne ciało pokrywają włoski. Szkodnik największą aktywność wykazuje nocą i ma tendencję do formowania ziarna zbóż w bryłki. W ten sposób można rozpoznać obecność mola ziarniaka.
Pozostałe szkodniki ziarna zbóż
Niebezpieczne szkodniki w ziarnie to również:
- trojszyk ulec – rdzawy chrząszcz,
- omacnica spichrzanka – należy do rodziny motylkowatych z żółto-szarym ubarwieniem,
- pustosz kradnik – niewielki szkodnik o długości do 3 mm, brązowy chrząszcz z długimi odnóżami i czułkami.
Choroby i szkodniki zbóż mogą prowadzić do szkód w każdym magazynie lub spichlerzu, dlatego tak ważne jest ich szybkie rozpoznanie.
Szkodniki magazynowe zbóż – rozkruszek
Na szczególną uwagę zasługują rozkruszki, czyli pajęczaki, które mają jasnobeżowy korpus i długość 0,4 mm. Charakterystyczne dla nich są cztery pary nóg. W jednym kilogramie mogą żerować ich tysiące. To jesienne szkodniki zbóż, ponieważ właśnie jesienią i zimą, masowo się rozmnażają. Ich obecność prowadzi do znacznych strat. W walce z nimi najskuteczniejsza jest dezynsekcja przeprowadzona z użyciem profesjonalnych produktów.
Szkodniki kłosów zbóż i upraw – jakie są na polu?
Warto pamiętać, że niebezpieczne owady i szkodniki zbóż pszenicy żerują nie tylko na ziarnie w magazynach. Często ten problem pojawia się na polu. Do niebezpiecznych należą drutowce, rolnice, lenie, miniarki, skrzypionki, pryszczarek zbożowiec, ploniarka zbożówka i mszyce.
Jednym z najniebezpieczniejszych szkodników jest wspomniana ploniarka zbożówka. To muchówka atakująca zboża, kukurydzę i niektóre trawy, głównie w późnych zasiewach wiosennych. Może zmniejszyć plony o 10%, choć szkody bywają niewidoczne na polu. Dorosłe osobniki są czarne i mają żółte plamki. Osiągają do 2 mm długości. Larwy są beznogie i cylindryczne, o barwie kremowej, ewentualnie jasnozielonej. Mają długość do 4,5 mm. Ploniarka ma trzy pokolenia rocznie:
- pierwsze bytuje na plantacjach w kwietniu-maju,
- drugie składa jaja w zawiązkach ziarniaków w czerwcu-lipcu,
- trzecie atakuje od sierpnia do października.
Zbożówka preferuje wilgotne miejsca i ciepłe lata. Objawy jej bytowania to żółknięcie liści, ślady zgnilizny i obecność larw w ziarniakach. Natomiast jesienią niebezpieczna jest śmietka ozimówka, czyli muchówka, będąca szkodnikiem zbóż ozimych. Jej larwy uszkadzają korzenie i łodygi.
Jak przebiega zwalczanie szkodników zbóż?
Kiedy próg szkodliwości zostanie przekroczony, konieczna jest dezynfekcja magazynów za pomocą środków owadobójczych. Większość z nich sporządza się w formie wodnej emulsji. Gotowy oprysk stosuje się na ścianach, podłogach i sufitach. Producenci oferują insektycydy do konkretnych upraw i owadów, co ułatwia dopasowanie środka do problemu.
Natomiast do zwalczania szkodników na polu stosuje się specjalistyczne preparaty z grup fosforoorganicznych, karboksyamidy i pyretroidy. Jednym z polecanych produktów jest Sparrow producenta Certis – znajdziesz go w naszej ofercie. Z kolei ochrona zbóż przed szkodnikami obejmuje działania profilaktyczne takie jak:
- stosowanie płodozmianu,
- zabiegi agrotechniczne typu orka i bronowanie,
- zrównoważone nawożenie.
Stosowanie odpowiednich środków do walki ze szkodnikami i działania profilaktyczne skutecznie zapobiegają stratom w plonach.
BIBLIOGRAFIA:
- Mrówczyński M., Wachowiak H., Kontroluj szkodniki zbóż. Nowoczesna Uprawa. 2011.
- Mrówczyński M., Wachowiak H., Zwalczanie szkodników zbóż. Nowy Raport Rolny. 2011.
- Pruszyński G., Najważniejsze szkodniki zbóż i ich zwalczanie. Świat Zbóż. Biuletyn Informacyjny Krajowej Federacji Producentów Zbóż. 2019.
- https://www.agrofakt.pl/jakie-szkodniki-zagrazaja-zbozom/ [25.07.2024]
- https://swiatrolnika.info/informacje/szkodniki-zboz.html [25.07.2024]
- https://www.scandagra.pl/wpcontent/uploads/2019/10/Sparrow_karta_charakterystyki.pdf [25.07.2024]