Rdza żółta atakuje różne gatunki zbóż, w tym pszenicę, jęczmień i żyto. Choroba objawia się występowaniem charakterystycznych żółtych pasów i plam na liściach, ale może również niszczyć kłosy, plewy i ziarna. Duże porażenie powoduje nawet 70 proc. straty w plonach. Rdzę żółtą zbóż i traw wywołuje grzyb Puccinia striiformis, który lubi wysoką wilgotność powietrza i mocne nasłonecznienie. Jak zwalczyć rdzę żółtą?
Rdza żółta to podstępna choroba grzybowa
Objawy rdzy żółtej są zauważalne już podczas krzewienia zbóż, a stają się lepiej widoczne w fazie strzelania w źdźbło. Na młodych roślinach pojawiają się żółte plamki na końcach liści. W miarę rozwoju choroby, na liściach między nerwami można zauważyć żółte, pasiaste skupienia zarodników letnich.
W późniejszych stadiach rozwoju choroby jasne plamki przekształcają się w ciemnobrązowe smugi. Pokrywają całe liście, upodabniając się do objawów rdzy brunatnej. Niebezpieczne symptomy rdzy żółtej pojawiają się więc na liściach flagowych roślin.
Rdza żółta zbóż atakuje przede wszystkim w okresie wegetacyjnym. Uaktywnia się wraz ze wzrostem roślin, zwłaszcza przy sprzyjających warunkach atmosferycznych, kiedy jest wilgotno i ciepło.
Największe szkody ta choroba grzybowa wyrządza, kiedy atakuje plewy i liście flagowe w fazie dojrzałości mlecznej. Stanowi poważne zagrożenie nie tylko w pszenicy, ale i pszenżycie, jęczmieniu i życie.
Co sprzyja występowaniu rdzy żółtej na pszenicy?
Najlepsze warunki do rozwoju rdzy występują w nasłonecznionych, wilgotnych miejscach, gdzie wilgotność powietrza jest wysoka, a temperatura utrzymuje się w przedziale od 8 do 15°C. Rozwój choroby jest utrudniony w temperaturach poniżej 0°C oraz powyżej 21°C.
Zarodniki grzyba odpowiedzialnego za rdzę żółtą pojawiają się na liściach roślin. Przy sprzyjających warunkach wilgotnościowych i temperaturowych dochodzi do kiełkowania zarodników, a grzyb przenika do tkanek. W wyniku tego procesu rozwijają się uredinia, które tworzą widoczne gołym okiem, żółte plamy na liściach. W kolejnych fazach rozwoju grzyb wytwarza ciemniejsze formy, co umożliwia mu przetrwanie do kolejnego sezonu.
Rdza żółta pszenicy ozimej i innych zbóż – profilaktyka
Jak zapobiegać rdzy żółtej? Rolnicy powinni wdrażać właściwe praktyki w uprawie, w tym płodozmian. Dobrym rozwiązaniem jest wybieranie odmian zbóż odpornych na tę chorobę. Poza tym regularne sprawdzanie stanu roślin pomoże wcześniej wykryć objawy infekcji. Należy także unikać zbyt dużego zagęszczenia roślin.
Najczęstsze przyczyny rozwoju rdzy żółtej w pszenżycie i innych zbożach to uprawa w warunkach wysokiej wilgotności. Jeśli rdza pojawiała się we wcześniejszych sezonach, istnieje ryzyko nawrotu w przyszłych. Dlatego warto stosować powyższe praktyki profilaktyczne w celu zapobiegania występowaniu choroby.
Zwalczanie rdzy żółtej pszenicy i nie tylko – najpierw lustrowanie pól
Próg szkodliwości dla pszenicy jest ustalany w różnych fazach rozwoju roślin:
- w fazie strzelania w źdźbło – 10 proc. porażonej powierzchni liścia podflagowego,
- w fazie kłoszenia – gdy tylko są widoczne pierwsze objawy,
- w fazie krzewienia – 30 proc. roślin.
Rozwój rdzy żółtej w pszenicy prowadzi nie tylko do pogorszenia jakości ziarna, ale w skrajnych przypadkach do 70 proc. strat w plonie. Choroba osłabia rośliny, wpływa negatywnie na ich zdolność do fotosyntezy i szybko się rozprzestrzenia. Dlatego profilaktyka i lustrowanie pól są tak ważne, a w razie konieczności, niezbędne jest zastosowanie właściwych środków.
Zwalczanie rdzy żółtej pszenicy, żyta, jęczmienia – zalecane fungicydy
W przypadku wykrycia rdzy żółtej stosuje się fungicydy. Do wyboru są preparaty z substancjami aktywnymi, takimi jak azoksystrobina, epoksykonazol, tebukonazol, pikoksystrobina, cyprokonazol i spiroksamina. Wśród skutecznych środków znajduje się Tyberius 250 EW.
BIBLIOGRAFIA:
- https://www.topagrar.pl/articles/aktualnosci-branzowe-uprawa/rdza-zolta-atakuje-2484595 [dostęp: 03.10.24]
- https://www.agro.basf.pl/pl/serwisy/doradztwo-i-informacje/Choroby-grzybowe/Choroba-%E2%80%93-li%C5%9B%C4%87/Rdza-%C5%BC%C3%B3%C5%82ta-zb%C3%B3%C5%BC-i-traw/ [dostęp: 03.10.24]
- https://www.wrp.pl/rdza-zolta-zboz-i-traw-wszystko-co-powinienes-wiedziec/ [dostęp: 03.10.24]