Na co dzień rolnicy zmagają się z wieloma wyzwaniami. Jednym z nich jest utrzymanie wysokiej żyzności gleby, co przekłada się na efektywność prowadzonych upraw. Z czasem jednak postępuje degradacja podłoża. Kluczem jest tu prowadzenie świadomej praktyki rolniczej oraz wdrażania zabiegów agrotechnicznych, które przywracają żyzność i urodzajność gleby.
Czym jest żyzność gleby?
Na początku warto odpowiedzieć sobie na pytanie, co to jest żyzność gleby. W dużym skrócie jest to zdolność gleby do dostarczania roślinom niezbędnych składników odżywczych i pokarmowych. Wpływa ona bezpośrednio na efektywność prowadzonej uprawy, kondycję roślin oraz ich odporność na zagrożenia. Na żyzność gleby składają się właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne. Żyzność spotykanych w Europie gleb płowych oscyluje na poziomie pożądanym przez wielu rolników. Ich odczyn pH jest lekko kwaśny i waha się w granicach 4,0-6,0. Przyjmuje się, że w Polsce stanowią one około 50% pól uprawnych.
Co wpływa na żyzność gleby?
Co do zasady żyzność gleby zależy od kilku podstawowych czynników. Poniżej opisano je w kilku zdaniach ze wskazaniem roli, jaką odgrywają.
Próchnica zawarta w glebie oraz jej struktura
Żyzność gleb w Polsce zależy m.in. od poziomu próchnicy. Zadaniem tej materii organicznej jest m.in. ustabilizowanie struktury gleby. Wpływa to bezpośrednio na jej zdolności do akumulacji wody i składników odżywczych. Gleba o dobrej strukturze jest w stanie gromadzić zapasy wody na wypadek ewentualnej suszy, a także dobrze przepuszcza powietrze. Wpływa to korzystnie na rozwój systemu korzeniowego i kondycję roślin.
Zawartość składników odżywczych
Regularne badanie żyzności gleby pozwoli na utrzymanie jej w optymalnym stanie. Pomaga ono m.in. w określeniu zawartości składników odżywczych, które są w podłożu. Te niezbędne są roślinom do prawidłowego rozwoju i wzrostu. Wydajne produkcyjnie gleby bogate są w takie mikro- i makroelementy, jak m.in.: azot, potas, fosfor, magnez, żelazo czy cynk. Naturalne właściwości podłoża w tym zakresie można poprawiać poprzez stosowanie odpowiednich nawozów i zabiegów agrotechnicznych.
Odczyn pH
Kolejnym istotnym wskaźnikiem jest odczyn pH gleby. Poszczególne gatunki roślin preferują konkretny odczyn. Zadaniem rolnika jest kontrolowanie odczynu pH oraz zadbanie o jego utrzymanie, co korzystnie przełoży się na efektywność produkcji rolniczej. W polskich warunkach najczęściej spotyka się gleby o pH obojętnym lub lekko kwaśnym.
Aktywność biologiczna
Gleba to środowisko aktywne biologicznie. Występują w niej pożyteczne organizmy, w tym m.in.: dżdżownice, grzyby i bakterie. Ich obecność jest niezbędna do tego, aby prawidłowo przebiegał rozkład próchnicy, który użyźnia glebę i poprawia jej strukturę. Jednocześnie bytują w glebie organizmy, które stanowią realne zagrożenie dla roślin. Ważne jest, aby kontrolować aktywność biologiczną w glebie i zabezpieczyć uprawę przed negatywnym oddziaływaniem szkodliwych grzybów lub bakterii. Niezbędne jest zachowanie balansu.
Dlaczego utrzymanie żyzności gleby jest tak ważne?
Wiele osób zastanawia się nad tym, jaka zależność występuje pomiędzy żyznością a urodzajnością gleby. Ta druga wskazuje bezpośrednio na to, jak produktywna jest gleba w kontekście prowadzonej uprawy. Wpływ na urodzajność ma żyzność, która jest efektem połączenia naturalnych parametrów i właściwości gleby oraz zabiegów agrotechnicznych związanych z: nawożeniem, uprawą, melioracją czy płodozmianem. Chcąc zapewnić sobie wysokie plony, należy zadbać o utrzymanie gleby w dobrej kondycji. Właśnie dlatego w każdym gospodarstwie przyda się miernik żyzności gleby, który pozwoli na szybkie dokonywanie pomiarów we własnym zakresie.
Jak zadbać o żyzność gleby?
Jak poprawić żyzność gleby? To proces długotrwały. Powinien obejmować prawidłowe praktyki rolnicze, w tym m.in. stosowanie płodozmianu czy też odpowiednia agrotechnika. Ponadto rekomenduje się regularne nawożenie gleby z wykorzystaniem produktów dostosowanych do jej obecnej struktury i potrzeb. W tym celu stosuje się nawozy organiczne oraz mineralne (np.: NPK).
Obszerną ofertą wysokiej jakości nawozów oferuje firma Scandagra. Są tam m.in.:
- nawozy azotowe;
- nawozy wieloskładnikowe;
- nawozy wapniowe;
- nawozy dolistne makro- i mikroelementowe.
Warto zapoznać się z ich składem i właściwościami, a także prowadzić świadomą produkcję rolniczą. Dbając o odpowiednią żyzność gleby, rolnik zapewnia sobie wysokie i zdrowe plony.
Bibliografia:
- Adamus M., Drozd J., Stanisławka E., Wpływ zróżnicowanego nawożenia organicznego i mineralnego na niektóre elementy żyzności gleby, Roczniki Gleboznawcze, 1989, t. 40, s. 101-110.
- Myskow W., Próby wykorzystania wskaźników aktywności mikrobiologicznej do oceny żyzności gleby, Postępy Mikrobilogii, 1981, t. 20, s. 173-192