Ten szkodnik w Polsce pojawił się dopiero w XXI wieku. Choć od momentu pierwszej obserwacji stonki kukurydzianej minęło dopiero 20 lat, był to wystarczający czas, aby owad ten stał się poważnym zagrożeniem. Stonka kukurydziana to szkodnik, który powoduje ogromne straty w uprawach. Poznaj charakterystykę tego gatunku, cykl życia, powodowane straty oraz metody zapobiegania i zwalczania stonki.
Stonka kukurydziana – charakterystyka gatunku
Szkodniki zbóż mogą powodować poważne straty w uprawach, co przekłada się na pogorszenie sytuacji finansowej gospodarstwa rolnego. Dotyczy to również kukurydzy. Jednym z głównych zagrożeń dla tej rośliny jest stonka kukurydziana (łac. diabrotica virgifera). Pochodzi ona ze Stanów Zjednoczonych. Od końcówki XX wieku jest obecna w Europie, a w 2005 roku zaobserwowano ją w Polsce. Od tego czasu dała się poznać jako szkodnik, który charakteryzuje się wysokim potencjałem rozrodczym i dużą żarłocznością, co negatywnie przekłada się na prowadzone uprawy.
Cykl życia stonki kukurydzianej
Zachodnia stonka kukurydziana szybko została znienawidzona przez polskich rolników. Dorosłe chrząszcze osiągają długość do 7 mm i charakteryzują się żółto-czarnym lub pomarańczowo-czarnym ubarwieniem. Cykl życia stonki kukurydzianej można podzielić na cztery etapy, które zamykają się w okresie jednego roku. Poszczególne etapy to:
- złożenie jaj przez samicę – następuje w okresie późnego lata lub wcześniej jesieni, gdy samice składają jaja w ziemi przy korzeniach kukurydzy;
- żerowanie larw – wiosną wykluwają się larwy, które zaczynają żerować na korzeniach kukurydzy, to właśnie wtedy stonka kukurydziana powoduje największe szkody;
- poczwarka – po okresie larwalnym stonka przepoczwarza się w glebie, na tym etapie nie żeruje już na roślinach i przekształca się w dorosłego owada;
- imago – po osiągnięciu dorosłości stonka kukurydziana żyje do 10. tygodni, w tym czasie samice składają jaja i cały cykl rozpoczyna się od nowa.
Na powyższym przykładzie widać, że cykl życia stonki kukurydzianej jest bezpośrednio dostosowany do sezonu wegetacyjnego kukurydzy. Owad ten dobrze zaadaptował się do tych warunków i stanowi poważne zagrożenie.
Objawy stonki i powodowane przez nią straty
Jeżeli w uprawie pojawi się stonka kukurydziana, objawy można zaobserwować gołym okiem na różnych częściach rośliny. Larwy żerują na korzeniach, powodując ich uszkodzenie. W efekcie kukurydza ma problem z pionowym wzrostem. Obserwuje się również wyginanie kukurydzy w podstawie (tzw. zjawisko „gęsiej szyi”) oraz wyraźny spadek plonów. Dorosłe osobniki stonki żerują na liściach i w kolbach. Ich obecność objawia się m.in. dziurami w liściach oraz zainfekowanymi kolbami. Gołym okiem można też dostrzec dorosłe osobniki. W takiej sytuacji należy niezwłocznie działać.
Stonka kukurydziana – profilaktyka
Zanim pojawi się stonka, warto zadbać o profilaktykę. Zapobieganie inwazji to klucz do sukcesu. Niezwykle ważne jest stosowanie płodozmianu w uprawie kukurydzy, a także usuwanie samosiewów z gleby. Ponadto obowiązkiem rolnika jest utrzymywanie roślin w dobrej kondycji. Osiąga się to poprzez:
- zrównoważone nawożenie;
- odchwaszczanie uprawy;
- wybieranie gatunków o zwiększonej odporności i bardziej rozbudowanym systemie korzeniowym;
- zaprawianie materiału siewnego w celu zwiększenia jego odporności.
Po zakończonych zbiorach należy dobrze zaorać resztki pożniwne na polu, aby zredukować ryzyko wylęgania się larw stonki kukurydzianej i żerowania ich na roślinach.
Jak zwalczać stonkę kukurydzianą?
Niestety nie zawsze profilaktyka daje stuprocentową skuteczność. Jeżeli w uprawie pojawi się stonka kukurydziana, zwalczanie tego szkodnika wymaga stosowania dedykowanych środków. Sprawdzonym wyborem jest zastosowanie oprysku środkiem zawierającym substancję aktywną deltametrynę. Innym wskazanym środkiem jest teflutryna. Zabiegi należy wdrożyć niezwłocznie po zaobserwowaniu występowania inwazyjnej stonki kukurydzianej. W monitorowaniu sytuacji pomagają m.in. pułapki feromonowe.
Starannie wybrane i skuteczne środki ochrony roślin, w tym m.in. insektycydy na stonkę kukurydzianą znajdują się w ofercie Scandagra.
Bibliografia:
- Gurzyńska B., Stonka kukurydziana, Wieś Kujawsko-Pomorska. Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie, 69/2007, s. 19-20
- Lipa J. J., Zachodnia stonka kukurydziana [Diabrotica virgifera Le Conte] zagraża Polsce – konieczny monitoring i środki zapobiegawcze, Progress in Plant Protection, 1/2004 t. 44, s. 197-202