W glebie występują związki organiczne, m.in. zawierające azot. Powstają one m.in. w trakcie rozkładu resztek zwierzęcych i roślinnych. Najwięcej azotu występuje w próchniczej warstwie gleby. Jaka jest jego optymalna zawartość oraz w jaki sposób zapobiegać nadmiarowi azotu?
Dlaczego azot potrzebny jest roślinom?
Zawartość azotu w glebie może być bardzo różna. Zależy to m.in. od struktury gleby i jej jakości. Aby dokładnie określić ten zawartość azotu, należy przeprowadzić pomiary i badania laboratoryjne gleby. Warto to zrobić, ponieważ pierwiastek ten jest niezbędny roślinom do prawidłowego rozwoju. Stanowi on podstawowy materiał budulcowy białek. Ponadto bierze udział w procesie fotosyntezy oraz jest współodpowiedzialny za regulowanie wzrostu roślin. Właśnie dlatego obowiązkiem rolnika jest utrzymywanie w glebie pożądanego stężenia azotu.
Jaka jest optymalna zawartość azotu w glebie?
Największe stężenie azotu w glebie obserwuje się w okresie wiosennym, gdy następuje ocieplenie gleby po zimowych mrozach. Wtedy poziom tego pierwiastka szybuje do góry, aby w okresie letnim obniżyć się. Oczywiście tak wygląda sytuacja w naturalnym procesie, który można wspierać poprzez zrównoważone nawożenie. Optymalna zawartość azotu w glebie zależy od jej typu, a także od uprawianych na niej roślin.
Należy dokładnie zapoznać się z potrzebami danego gatunku, a także z właściwościami gleby, na której jest on uprawiany. To punkt wyjścia do dalszych działań. Kluczowym wskaźnikiem jest zawartość azotu mineralnego w glebie, którą wyraża się procentowo. Optymalne wskaźniki to:
- 0,15-0,2% dla roślin strączkowych, które charakteryzują się mniejszym zapotrzebowaniem na azot (np.: soja, groch);
- 0,25-0,3% dla roślin o dużych potrzebach azotowych (np.: buraki cukrowe, kukurydza);
- 0,2-0,25% dla uprawianych w Polsce zbóż (np.: jęczmień, pszenica, pszenżyto, żyto).
Powyższe parametry należy uwzględnić w swoich obliczeniach oraz w harmonogramie nawożenia. Utrzymując optymalną zawartość azotu ogólnego w glebie, wyraźnie poprawi się efektywność prowadzonej uprawy.
Te czynniki wpływają na poziom stężenia azotu w podłożu
Na zawartość azotu w glebie wpływ ma kilka podstawowych czynników. Oczywiście nie bez znaczenia jest typ gleby. Standardowo te ciężkie mają większą zdolność do akumulowania azotu i utrzymywania go w dłuższej perspektywie. Ponadto wpływ na ten parametr mają panujące warunki atmosferyczne. Im niższa temperatura i więcej opadów, tym niższe stężenie tego pierwiastka w glebie. Na tym etapie warto wiedzieć, że każda roślina charakteryzuje się nieco innym poborem azotu i wpływ na to ma m.in. pH gleby. Najlepsze efekty obserwuje się przy odczynie pH na poziomie 7,0.
Nawożenie w przypadku niedoboru azotu
Niedobory azotu skutkują pogorszonym wzrostem roślin i niższymi plonami. Aby temu zapobiec stosuje się nawozy. Typ produktu oraz specyfika jego aplikacji zależą od indywidualnych potrzeb danego gatunku i sytuacji na polu. Można zdecydować się na jednorazowe nawożenie lub podzielenie na mniejsze dawki. Ten drugi rodzaj aplikacji przekłada się na efektywniejsze wykorzystanie nawozu oraz redukuje jego ewentualne straty. Poza nawozami mineralnymi warto stosować również organiczne w postaci kompostu i obornika, które są dobrym źródłem azotu.
Jak zapobiegać nadmiarowi azotu w glebie?
Zawsze należy postępować zgodnie ze wskazaniami producenta i unikać sytuacji, w której dojdzie do nadmiaru azotu w glebie. Tzw. przenawożenie może mieć negatywny wpływ zarówno na rozwój roślin, jak i na stan środowiska naturalnego (może dojść m.in. do skażenia wód gruntowych). Zbyt duże stężenie azotu w roślinach powoduje zahamowanie ich wzrostu oraz zmniejszenie ilości plonów. Doskonale widać to na przykładzie zbóż, które są bardzo wrażliwe zarówno na niedobór, jak i nadmiar mikro- i makroelementów.
Jak utrzymać optymalną zawartości azotu w glebie pod uprawę? Warto zasięgnąć porady od Doradców SCANDAGRA, którzy dobiorą wysokiej jakości nawozy z oferty Scandagra.
Bibliografia:
- Miatkowski Z., Turbiak J., Sołtysik A., Wpływ wieloletniego składowania obornika na zawartość mineralnych form azotu w glebie, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 3/2003, s. 127-138
- Sosulski T., Stępień M., Szara E., Mercik S., Zawartość azotu w glebie oraz bilans tego składnika w doświadczeniach wieloletnich, Fragmenta Agronomica, 1/2005 t. 22, s. 264-273