Rodzaje orki w rytmie pór roku. Co trzeba wiedzieć?

Orka wpływa na jakość gleby i kondycję roślin. Polega na spulchnianiu i przekopywaniu ziemi, co poprawia jej strukturę, zapewnia lepszy dostęp powietrza i wody, a także sprzyja rozkładowi resztek organicznych. Techniki orki różnią się zależnie od celu, rodzaju gleby, pory roku i upraw. Czym się różnią poszczególne rodzaje orki i kiedy powinno się je  stosować?

Podział orki – płytka, średnia i głęboka

Jednym z najpopularniejszych podziałów jest ten ze względu na głębokość.

• Orka płytka – na głębokości 5–10 cm, najczęściej jako podorywka, spulchnia wierzchnią warstwę gleby. Stosuje się ją głównie po zbiorach.
• Orka średnia – na około 10–20 cm, najczęściej jako orka siewna, przygotowuje glebę do siewu.
• Orka głęboka – wynosi 20–30 cm, stosowana przed zimą. Poprawia strukturę gleby i zwiększa jej zdolność do zatrzymywania wody.
• Orka pogłębiona – zwiększa miąższość warstwy ornej, przekracza głębokość standardowej orki głębokiej.
• Orka z pogłębiaczem – stosowana, kiedy w glebie tworzy się podeszwa płużna. Pług wyposażony w pogłębiacz rozluźnia zbite warstwy gleby.
• Orka agromelioracyjna – bardzo głęboka (45–60 cm), wykonywana specjalnym pługiem (głęboszem). Poprawia właściwości glebowe na długi czas.

Tak więc orka płytka służy głównie do spulchniania warstwy gleby, średnia przygotowuje do siewu, a głęboka sprawdza się jako przedzimowa. Oznacza to, że orkę wykonuje się o różnych porach roku, zależnie od rolniczych potrzeb.

Sposób wykonania orki – kilka możliwości

Wybór rodzaju orki zależy od specyfiki stanowiska i zamierzonych efektów. Niektóre techniki przynoszą lepsze efekty na terenach płaskich, a inne na nachylonych.

• Orka „on land” – stosowana na caliźnie, nie tworzy podeszwy płużnej.
• Orka w okółkę – polega na oraniu pola od brzegów do środka, kończy się w zgonie lub rozgonie.
• Orka w figurę – stosowana na polach o nieregularnych kształtach, zaczyna się od środka pola.
• Orka kombinowana – łączy orki w skład i rozorywki, ogranicza liczbę grzbietów i bruzd.
• Orka w skład (w zgon) – skiby dokładane są do wcześniej wyoranego grzbietu, co tworzy dwie bruzdy.
• Orka w rozorywkę – skiby dokładane są do brzegów składu, kończy się na środku, tworzy bruzdę.
• Orka jednostronna – pług dokłada kolejne skiby do tego samego brzegu, co usprawnia szybsze wykonanie pracy.

Wyróżniamy również orki stosowane na terenach nachylonych:

• Orka wstęgowa – oranie wzdłuż poziomic, w połączeniu z pasami buforowymi.
• Orka tarasowa – tworzy schodkowo ułożone stopnie na nachylonych polach, żeby zapobiec erozji gleby.

Narzędzia do orki to nie tylko pług talerzowy

Wybór maszyny zależy od typu gleby, głębokości orki i technologii upraw. W tradycyjnej orce sprawdzają się różne typy pługu. Może być odkładnicowy do orki głębokiej lub talerzowy do zwięzłej lub kamienistej ziemi.

Są jeszcze inne narzędzia: brona talerzowa, glebogryzarka i pługofrezarka. Zastępują tradycyjny pług w niektórych uprawach, głównie tam, gdzie trzeba efektywnie spulchnić glebę bez głębokiego przekopywania.

Orka ze względu na porę roku. Co warto wiedzieć?

Pora roku zdecydowanie wpływa na wybór konkretnego rodzaju orki. Na przykład podorywka to płytka orka, którą rolnicy wykonują latem, tuż po zbiorze roślin. Ten zabieg inicjuje zespół uprawek pożniwnych, co spulchnia glebę i przyspiesza rozkład resztek pożniwnych.

Z kolei orka siewna jest głębszym zabiegiem i wykonuje się ją na średnią głębokość. Rolnicy stosują ją, kiedy chcą spulchnić glebę pod zasiew roślin ozimych. Orka przedzimowa (ziębla) na głęboki charakter i przeprowadza się ją jesienią na polach przeznaczonych pod rośliny jare. Natomiast orka wiosenna, chociaż dość rzadko stosowana, jest praktykowana przed siewem roślin jarych.

 

Bibliografia:

 

1. B. Jabłoński, B. Świętochowski, R. Krężel, M. Radomska. Technologia uprawy roli. W: Ogólna uprawa roli i roślin (praca zbiorowa). Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1996, wyd. 4, s. 130-152.
2. M. Walczykowa. Głęboszowanie jako sposób na usuwanie nadmiernego zagęszczenia podglebia. Maszyny i Ciągniki Rolnicze, 1986, 10-11.
3. https://encyklopedialesna.com/haslo/orka/ [dostęp 19.12.2024]