Uprawa kukurydzy jest bardzo popularna w Polsce. Z roku na rok zwiększa się zajmowany przez nie areał. Jednym z zagrożeń dla tej rośliny jest głownia kukurydzy, czyli niebezpieczna choroba grzybowa. Zbagatelizowany może prowadzić do sporych strat finansowych. Jak ją rozpoznać i zwalczać?
Głownia kukurydzy – charakterystyka
Głownia to choroba grzybowa atakująca uprawę kukurydzy. Infekcję wywołują szkodliwe patogeny, które mogą prowadzić do znacznych strat w plonach, nawet powyżej 10%. Obecnie wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje tej choroby i są to:
- głownia guzowata kukurydzy (wywoływana przez grzyba Ustilago maydis);
- głownia pyląca kukurydzy (wywoływana przez grzyba Sphacelotheca reiliana).
Głownia guzowata kukurydzy
Choroba ta wywoływana jest przez grzyba Ustilago maydis z rodziny głowniowatych. Spotyka się ją w całej Polsce. Stanowi mniej groźną postać choroby, która w przypadku infekcji zazwyczaj poraża nie więcej niż 10% uprawy. W skrajnych przypadkach i w latach, gdy warunki sprzyjają rozwojowi tej choroby, straty mogą sięgać nawet 80%, przy czym większe zagrożenie występuje w przypadku kukurydzy uprawianej na ziarno, a nie na kiszonkę
Głownia pyląca kukurydzy
Pod względem szkodliwości zdecydowanie gorzej wypada głownia pyląca kukurydzy. Choć występuje rzadziej, to jednak szybko rozprzestrzenia się po uprawie i prowadzi co całkowitego uszkodzenia plonu. Choroba ta w Polsce została zaobserwowana po raz pierwszy w 2002 roku. Wciąż nie jest powszechna, jednak jej wystąpienie powoduje poważne straty po stronie rolnika.
Jakie objawy wywołuje głownia kukurydzy?
W jaki sposób rozpoznać występowanie grzyba na kukurydzy? W przypadku głowni guzowatej na roślinach pojawiają się charakterystyczne narośla, które przypominają wyglądem guzy. Objawy występują już w fazie 3-4 liści. Choroba pojawia się na początku na pędach przy ziemi. Później infekują całą roślinę, aż do kolby. Na nich pojawia się biało-srebrzyste guzy. Ta z czasem marszczy się i pęka, co uwalnia wiele zarodników. Te infekują kolejne rośliny i przemieszczają się z wiatrem. Dodatkowym zagrożeniem jest możliwość przetrwania grzyba w glebie nawet przez 2-3 pokolenia.
Nieco inaczej wygląda to w przypadku głowni pylącej. W jej przebiegu grzyb na kolbach kukurydzy obejmuje całą roślinę. Pojawiają się skupiska brunatno-czarnych zarodników, które wyglądają, jak spalona roślina. Zarodniki uwalniają się z kolby i z wiatrem trafiają do innych roślin, co zwiększa skalę porażenia. Ta postać grzyba powoduje zdecydowanie wyższe straty w plonach.
Jak zapobiegać głowni kukurydzy?
Ze względu na ryzyko związane ze stratami finansowymi, warto wiedzieć, w jaki sposób zapobiegać głowni. Uprawa kukurydzy wymaga profilaktyki w zakresie ochrony. Warto zatem odpowiednio dobierać nawozy organiczne i wystrzegać się stosowania obornika pozyskiwanego od zwierząt spożywających kiszonkę z porażonej kukurydzy.
Ponadto eksperci rekomendują zrównoważone nawożenie preparatami z mikroelementami oraz stosowanie zmianowania. Jeżeli na danym polu wystąpiła głownia, to przed kolejnym siewem kukurydzy należy odczekać minimum trzy lata. Tyle czasu w glebie mogą przetrwać zarodniki szkodliwych grzybów.
W przypadku kukurydzy rekomenduje się również zaprawianie nasion. W tym celu można wykorzystać środki zawierające substancje czynne, w tym tritikonazol. Zabieg ten zwiększa odporność kukurydzy na szkodliwe patogeny, w tym grzyby.
Zwalczanie głowni kukurydzy w praktyce
Czy w ramach zwalczania stosuje się oprysk na grzyba w kukurydzy? Na ten moment brak dedykowanego fungicydu na ten rodzaj grzyba. Oznacza to, że powszechnie dostępne preparaty mogą nie być skuteczne. Właśnie dlatego tak ważne jest zaprawianie nasion oraz wykonywanie innych zabiegów w ramach profilaktyki. Ochrona kukurydzy ma tu kluczowe znaczenie.
Wysokiej jakości materiał siewny oraz środki do jego zaprawy znajdziesz w ofercie Scandagry.
Bibliografia:
- Florczyńska D., Głownia kukurydzy, Rada: Rolnictwo, Aktualności, Doradztwo, Analizy. Miesięcznik Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 10/1994, s. 5-6.
- Matyszczak A., Głownia kukurydzy, Wieś Mazowiecka. Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie 03/2007, s. 18.