GAEC to normy, które określają praktyki dobrej kultury rolnej zgodnej z dbaniem o środowisko, klimat i dobrostan zwierząt. Jeśli rolnicy chcą otrzymać bezpośrednie dopłaty, wówczas muszą spełnić konkretne warunki zgodne właśnie z GAEC. W każdym roku normy jednak się zmieniają i pojawiają się nowe założenia. Dlatego w artykule wyjaśniamy, jakie normy GAEC w 2024 są kluczowe.
Co to znaczy GAEC?
Normy GAEC powstały z myślą o ochronie środowiska i dobrostanu rolniczego. Skupiają się na kwestiach klimatycznych i środowiskowych poprzez świadome zrównoważenie upraw. To zestaw zasad, które rolnicy muszą spełniać, żeby zakwalifikować się do dopłat bezpośrednich w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej.
GAEC promują założenia zrównoważonego rolnictwa, ochronę środowiska, klimatu i utrzymanie dobrej kultury rolnej. W Polsce normy GAEC obejmują różne aspekty zarządzania gospodarstwem, takie jak ochronę gleby, wody, różnorodności biologicznej i krajobrazu.
Zmiany w normach GAEC. Co trzeba wiedzieć?
W wyniku rolniczych protestów doszło do zmian w normach GAEC 6, 7 i 8 wprowadzonych kolejno przez Komisję Europejską, polski rząd i ARiMR w kontekście płatności za 2024 rok. Zmiany w normach GAEC obejmują grupę rolników, których powierzchnia gospodarstwa przekracza 10 hektarów.
Norma GAEC 6 – co się zmieniło?
Modyfikacje dotyczą okrywy glebowej. Rzepak i zboża, czyli wcześnie zbierane plony, mogą być utrzymane do 15 października. Dzięki temu wysiew międzyplonów ozimych i roślin ozimych będzie prostszy i zdecydowanie przystępniejszy dla rolników.
Norma GAEC 7 i dywersyfikacja upraw 2024
Rolnicy zyskali wybór między zmianowaniem a dywersyfikacją upraw.
- Zmianowanie – na 40 proc. ornych gruntów nie będzie możliwości uprawy tego samego plonu dwa lata z rzędu. Nowe przepisy eliminują obowiązek, żeby na wszystkich gruntach w gospodarstwie ta sama uprawa w plonie głównym była prowadzona maksymalnie przez 3 lata.
- Dywersyfikacja upraw – rolne gospodarstwo o powierzchni 10-30 ha musi mieć dwie uprawy, a ta największa może obejmować maksymalnie 75 proc. obszaru. Natomiast większe gospodarstwa, czyli ponad 30 ha mają obowiązek posiadania trzech upraw z identycznymi procentowymi ograniczeniami.
Norma GAEC 8. Co trzeba wiedzieć o ekoschemacie?
Rolnicy nie mają już obowiązku przeznaczania 4 proc. ornych gruntów na nieprodukcyjne tereny. Zamiast tego obowiązuje ekoschemat, który jest płatny i dobrowolny, co zachęca rolników do wyłączania części gruntów ornych z produkcji.
Normy GAEC w 2024 roku
Normy GAEC są obowiązkowe dla wszystkich rolników, którzy mają gospodarstwa powyżej 10 hektarów. Zmiany przynoszą większą elastyczność i różnorodność w zarządzaniu gospodarstwami rolnymi, co jest również przyjazne dla klimatu i środowiska.
Szczegółowe zapisy na temat norm GAEC są umieszczone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 marca 2023 r. w sprawie norm oraz szczegółowych warunków ich stosowania (Dz. U. poz. 478). Warto też zapoznać się z rządowymi stronami, w tym GOV, ponieważ dokładnie opisują zasady GAEC i aktualne zmiany, które zachodzą w zapisach norm.
Czy zmiany GAEC 7 są korzystne dla rolników?
Komitet Monitorujący Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 pozytywnie ocenił zmiany w warunkowości dotyczącej normy GAEC 7. Podsumowując, dokładnie określono termin utrzymania międzyplonu ścierniskowego i wsiewki śródplonowej oraz zrezygnowano z wymogu dywersyfikacji upraw.
Jakie korzyści przyniosą zmiany GAEC? Ułatwią efektywne zagospodarowanie materii organicznej i składników pokarmowych, co pozwoli skuteczniej dbać o kondycję gleby. Przełożą się także na ograniczenie chorób i szkodników związanych z upraszczaniem płodozmianu. Zachowanie różnorodności upraw ograniczy ryzyko ataku pasożytów i infekcji, co będzie skutkowało mniejszym zużyciem środków ochrony roślin.
BIBLIOGRAFIA:
- https://wir.org.pl/asp/abc-nowych-doplat—jakie-gaec-w-2023-roku-,1,artykul,1,3449 [dostęp: 05.06.2024 r.]
- https://www.gov.pl/web/arimr/a-normy-gaec [dostęp: 05.06.2024 r.]
- https://www.tygodnik-rolniczy.pl/pieniadze/doplaty-bezposrednie/wazne-zmiany-w-gaec-7-rolnicy-zwolnieni-z-obowiazku-dywersyfikacji-upraw-2498512 [dostęp: 05.06.2024 r.]