Niskie temperatury mogą wywołać spore spustoszenie w uprawie zbóż, jeżeli te nie znajdują się w odpowiedniej fazie wzrostu lub są źle zabezpieczone. W przypadku obfitych opadów śniegu zwiększa się ryzyko występowania choroby grzybowej znanej jako pleśń śniegowa zbóż. Jakie są wskazania profilaktyczne oraz sposoby zwalczania tej choroby?
Pleśń śniegowa zbóż – charakterystyka choroby
W dużym skrócie jest to choroba grzybowa, atakująca różnego rodzaju zboża. Największe spustoszenie powoduje w uprawie gatunków ozimych, w tym w życie, jęczmieniu i pszenżycie. Za występowanie pleśni śniegowej zbóż odpowiadają głównie grzyby z rodzaju Typhula czy też Microdochium nivale. Pojawienie się pleśni na zbożu to niepokojąca oznaka. Często w ślad za nią pojawiają się inne choroby, które powodują spadek jakości zboża oraz wyraźne pogorszenie plonów.
Co powoduje pleśń śniegową zbóż?
Wpływ na występowanie pleśni śniegowej zbóż ma kilka czynników. Przede wszystkim ryzyko zwiększa się wraz ze spadkiem temperatur, które obserwuje się jesienią. Już wtedy patogeny mogą zainfekować słabsze rośliny i z czasem przenieść się na pozostałą część uprawy. Ponadto rozwojowi szkodliwych grzybów sprzyja długo utrzymująca się nadmierna pokrywa śnieżna. Im rośliny znajdują się w słabszej kondycji i mają braki w mikro- i makroelementach, tym większe ryzyko zachorowania.
Inne czynniki wpływające na zwiększone ryzyko występowania tej choroby grzybowej to m.in.:
- zaskorupienie gleby;
- łagodny przebieg zimy;
- zbyt gęsty siew;
- zbyt wczesny siew.
Objawy pleśni śniegowej zbóż
Pierwsze objawy pleśni śniegowej widać na zbożach już w okresie jesiennym. Należą do nich m.in.: osłabiony wzrost roślin lub ich deformacja. Do tego na źdźbłach można zaobserwować charakterystyczne różowe lub białe plamy pleśni. Objawy te świadczą o pojawieniu się pleśni śniegowej. Jeżeli go przeoczymy, to wiosną może nasz czekać jeszcze większy problem. Okres zimowy to czas, w którym patogeny namnażają się i zwiększają zasięg swojego oddziaływania.
Po roztopach śniegu plamy pleśni są jeszcze bardziej widoczne i pokrywają większe obszary źdźbła. Do tego gołym okiem można zauważyć czarnobrązowe owocniki. Zboża spowalniają swój wzrost, wykazują słabszą zdolność do kiełkowania, a czasem nawet obumierają. W efekcie zmniejsza się efektywność finansowa gospodarstwa rolnego. Właśnie dlatego bardzo ważne jest regularne sprawdzanie kondycji zbóż oraz stosowanie dedykowanych zabiegów ochronnych.
Profilaktyka przy pleśni śniegowej zbóż
Właściwa uprawa roli zmniejsza ryzyko występowania chorób, w tym m.in. pleśni śniegowej zbóż. Choć ryzyka nie da się wyeliminować w stu procentach, to jednak warto działać. W ramach profilaktyki stosuje się m.in.:
- zrównoważone nawożenie dostosowane do specyfiki gleby i potrzeb roślin (azot, makro- i mikroelementy);
- bronowanie upraw wiosną, co poprawia krzewienie trawy;
- dokładne oranie resztek pożniwnych;
- dokonywanie siewu z lekkim opóźnieniem oraz w ramach zmniejszonej normy;
- stosowanie zapraw nasiennych zwiększających ochronę fungicydową materiału siewnego oraz roślin.
Ponadto rekomendowany jest wybór wysokiej jakości materiału siewnego ze sprawdzonego źródła.
Jak zwalczać pleśń śniegową zbóż?
W przypadku pleśni śniegowej zbóż zwalczanie skupia się przede wszystkim na działaniu interwencyjnym. Stosuje się je wtedy, gdy profilaktyka zawiedzie. W tym celu używa się m.in. pestycydów przeznaczonych do zwalczania chorób fuzaryjnych. Starannie dobrane opryski środkami grzybobójczymi można stosować zarówno w ramach zwalczania choroby, jak i zapobiegawczo. W ofercie Scandagra są wysokiej jakości fungicydy o skutecznym działaniu grzybobójczym. Warto zapoznać się z ich właściwościami oraz stosować je zgodnie z zaleceniami producenta.
Bibliografia:
- Bryk K., Atakuje młode zboża, Rada: Rolnictwo, Aktualności, Doradztwo, Analizy. Miesięcznik Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach, 11/2012, s. 7
- Czubiński T., Choroby rozwijają się szybciej niż zboża, Top Agrar Polska, 03/2012, s. 84-86 i 88-89
- Korbas M., Zaprawy wspomagające zimowanie zbóż, Top Agrar Polska, 09/2012, s. 82-84