Uprawa rzepaku wymaga przeprowadzania odpowiednio dostosowanych zabiegów agrotechnicznych. Jednym z nich jest skracanie rzepaku, które należy zrealizować zarówno wiosną, jak i jesienią. Odpowiednio wykonany zabieg jest kluczowy dla rozwoju uprawy. W jakich warunkach go przeprowadzić? Jakie środki wybrać?
Na czym polega skracanie rzepaku?
Skracanie polega na zastosowaniu specjalnych środków chemicznych, zwanych regulatorami wzrostu. Celem takiego zabiegu jest ograniczenie wzrostu pędu głównego i rozwój pędów bocznych. Oprysk na skracanie rzepaku stosuje się w odpowiednim momencie rozwoju, czyli gdy roślina osiąga fazę 4-6 liści. Najczęściej, kiedy ma od 30 do 50 cm wysokości. Należy pamiętać, aby środki do skracania rzepaku jesienią lub wiosną np. Albion 240 EC, Caryx 240 SL i Cycocel 750 SL były stosowane ściśle wedle wytycznych producenta.
Najczęstsze błędy w skracaniu rzepaku to nieprzestrzeganie zalecanych dawek środków, co może prowadzić do niewystarczającej lub nadmiernej regulacji wzrostu rośliny. Innym błędem jest aplikacja preparatu w nieodpowiednich warunkach pogodowych, a także zbyt późne lub zbyt wczesne przeprowadzenie zabiegu.
Dlaczego warto skracać rzepak?
Skracanie rzepaku wykonuje się wiosną i jesienią. Dzięki temu uprawa rzepaku ozimego daje lepsze efekty produkcyjne, a same rośliny są zdrowsze i lepiej przygotowane do przezimowania. Jesienią, ten zabieg sprzyja rozwojowi rozety liściowej i systemu korzeniowego, z kolei w okresie wiosennym – umożliwia pędom bocznym równomierny rozwój.
Za nierównomierny wzrost roślin uprawnych odpowiada wiele czynników. Wśród nich wymienia się m.in. niekorzystne warunki atmosferyczne (np. duża ilość opadów pod koniec okresu wegetacji roślin) lub różnice we właściwościach chemicznych gleby. Występowanie mozaiki gleby wpływa na tempo dojrzewania roślin w obrębie jednej uprawy.
Jakie są efekty skracania rzepaku wiosną i jesienią?
Wykonanie wiosennego skracania rzepaku przyczynia się do:
- równomiernego kwitnienia roślin;
- wzrostu masy nasion i ich zaolejenia;
- dojrzewania wszystkich łuszczyn.
Regulowanie wzrostu rzepaku stosuje się także jesienią. Zabieg przeprowadza się w celu zapewnienia optymalnych warunków do rozwoju oraz przygotowania rośliny do jak najlepszego przezimowania. Skracanie rzepaku jesienią ma kluczowy wpływ na to, jak uprawa przetrwa zimę i jak będzie plonować. Im trudniejsze warunki klimatyczne, tym większy nacisk należy położyć na prawidłowe wykonanie tego zabiegu. Odpowiednie skracanie w okresie jesiennym przekłada się na:
- poprawę rozwoju systemu korzeniowego roślin;
- poprawę rozwoju rozety liściowej;
- pogrubienie szyjki korzeniowej;
- zawiązywanie pędów bocznych.
Dzięki temu roślina jest lepiej przygotowana na warunki zimowe oraz na ewentualne wiosenne susze. Ponadto sam proces wpływa na równomierny wzrost roślin, kwitnienie i dojrzewanie łuszczyn.
Kiedy skracać rzepak na wiosnę? Wskazówki i porady
Zabieg skracania rzepaku należy przeprowadzić w momencie, gdy pędy boczne roślin mają długość około 8-10 centymetrów. Ponadto pęd główny powinien znajdować się w fazie wzrostu BBCH 30-32. To okres najintensywniejszego rozwoju rośliny.
Do kiedy można skracać rzepak wiosną? Na rynku dostępne są środki, które można stosować nawet w fazie pąka zielonego BBCH 50. Jednocześnie należy wystrzegać się zbyt szybkiej aplikacji środków, gdy rośliny nie są jeszcze na to przygotowane, a warunki atmosferyczne nie są korzystne. Taka aplikacja może negatywnie wpłynąć na uprawę i doprowadzić do redukcji masy nasion.
Do przeprowadzenia zabiegu warto wybrać preparaty, które jednocześnie wykazują działanie skracające i ochronne. Dzięki nim można zabezpieczyć uprawę rzepaku przed szkodnikami i chorobami, które mu zagrażają. Ogromnym zainteresowaniem rolników cieszą się preparaty skracające z fungicydami. Dobór substancji aktywnej należy przeprowadzić na podstawie oceny stanu roślin na plantacji. Jeżeli rośliny są w gorszej kondycji, należy wybrać produkt stymulujący rozwój pędów bocznych.
Zalecenia dotyczące skracania rzepaku jesienią
W okresie jesiennym zalecane jest wykonanie dwóch zabiegów skracania. Dawkę preparatu dzieli się w proporcjach 60% na pierwsze i 40% na drugie skracanie rzepaku. Najlepszym momentem na wykonanie zabiegu jest faza 4-6 liści.
Czym skracać rzepak jesienią?
W procesie skracania rzepaku wykorzystuje się preparaty o działaniach skracających oraz regulatory wzrostu. Wśród tych ostatnich znajdują się m.in. chlorek chloromekwatu i chlorek mepikwatu. Popularne triazole stosowane przy zabiegu skracania rzepaku, to m.in.: tebukonazol i difenokonazol.
| Substancja aktywna | Sposób działania | Skuteczność |
| Chlorek chloromekwatu | Pobierany głównie przez liście i transportowany do stożków wzrostu prowadzi do skrócenia międzywęźli. | Efektywny w redukcji wysokości roślin, szczególnie gdy zastosowany jest w odpowiedniej fazie wzrostu (BBCH 30-32). |
| Chlorek mepikwatu | Inhibitor biosyntezy giberelin hamuje ich produkcję, co ogranicza wzrost rośliny. | Wysoka skuteczność w kontrolowaniu wysokości roślin, co wspiera rozwój silniejszego systemu korzeniowego. |
| Tebukonazol | Fungicyd z grupy triazoli, który również reguluje wzrost roślin. | Skuteczny w ochronie przed chorobami oraz w regulacji wzrostu roślin. |
| Difenokonazol | Inhibitor syntezy ergosterolu, zapobiega rozwojowi grzybów. | Działa ochronnie przed chorobami grzybowymi, stosowany także jako regulator wzrostu. |
Bibliografia:
- Kalinowski M., Takie skracanie, jakie przezimowanie, Tygodnik Poradnik Rolniczy 2017, 11, s. 33
- Paradowski A., Skracanie rzepaku, Nowoczesna Uprawa 2020, 10, s. 40-41
- Praczyk T., Matysiak K., Wiosenne skracanie rzepaku – potrzebne, czy nie?, Top Agrar Polska, 2004, 2, s. 98-100