Wilgotność zbóż po zbiorach ma bezpośredni wpływ na ich jakość oraz możliwość magazynowania. Bardzo ważne jest mierzenie tego parametru. Wszystko po to, aby zbiory spełniały rygorystyczne wymagania jakościowe. Zbyt wilgotne zboże wymaga dosuszania przed jego przechowywaniem lub dalszą obróbką. Jak to robić i dlaczego jest to takie ważne?
Dlaczego suszenie zbóż jest tak ważne?
Warunki atmosferyczne są nieprzewidywalne. W związku z tym zdarza się, że rolnicy muszą zebrać plony w momencie, gdy ich wilgotność przekracza 13-14%. W takiej sytuacji niezbędne jest ich suszenie, aby zapobiec rozwojowi szkodliwych drobnoustrojów. Te wpływają na pogorszenie jakości ziaren i skrócenie okresu ich przydatności. Powoduje to spore straty finansowe. Warto tego unikać. W tym celu rekomenduje się regularne mierzenie poziomu wilgotności kłosów jeszcze na polu oraz weryfikowanie prognoz pogody. Na tej podstawie dobiera się optymalny termin zbiorów.
Kluczowe argumenty przemawiające za suszeniem zboża to:
- zapobieganie rozwojowi pleśni i grzybów;
- zapobieganie gniciu i psuciu ziaren;
- wydłużenie przydatności ziaren do spożycia/obróbki;
- utrzymanie wysokiej jakości zboża w dłuższym okresie;
- zwiększenie dochodowości gospodarstwa rolnego.
Przygotowanie zboża do suszenia
Zanim nastąpi suszenie zbóż, należy je odpowiednio przygotować. Dobrej jakości ziarna mają temperaturę poniżej 18°C i wskaźnik zanieczyszczeń poniżej 6%. Obowiązkiem rolnika jest zadbanie o utrzymanie tych wartości i kontrola całego procesu. Po zbiorze kłosów następuje przygotowanie ziarna. W tym celu oddziela się je od zanieczyszczeń w postaci: chwastów, wilgotnych ziaren chwastów, piasku, kamieni, łodyg, plew czy zielonych cząstek kłosów. Pozbycie się tych elementów ułatwia utrzymanie pożądanej jakości ziaren oraz redukuje ryzyko rozwoju patogenów (np. grzybów) i występowania szkodników.
Suszenie zboża
Oczyszczone ziarna nadają się do dalszej obróbki. Następuje suszenie ziarna zbóż. W tym procesie wykorzystuje się różne metody. Standardową jest przygotowanie tzw. suszarni, czyli miejsca, gdzie ziarno zostanie rozłożone i poddane działaniu wyższej temperatury generowanej przez piec. Niestety rolnik ma małą kontrolę nad tym, jak przebiega ten proces, a same ziarna mogą ulec zanieczyszczeniu. Do tego należy uważać, decydując się na suszenie nasion zbóż, gdyż temperatura ziaren nie może przekraczać 18°C. Może to doprowadzić do ich uszkodzenia czy też tzw. prażenia.
Alternatywą jest korzystanie z suszarek. Urządzenia tego typu są w dużym stopniu zautomatyzowane oraz pozwalają rolnikowi na zwiększenie kontroli nad całym procesem. W dużych gospodarstwach rolnych stosowane są całe instalacje przeznaczone do suszenia ciągłego. Wśród nich znajdują się m.in.: suszarki kolumnowe daszkowe czy suszarki cylindryczne. Urządzenie oraz skalę jego rozbudowy dobiera się bezpośrednio do potrzeb gospodarstwa.
Przechowywanie ziaren
Po wysuszeniu ziaren należy je odpowiednio przechowywać. W tym celu stosuje się m.in.: magazyny płaskie lub silosy. Bez względu na sposób magazynowania zboża należy przechowywać je w miejscach przewiewnych i suchych. Do tego powinno się regularnie sprawdzać stan ziaren. Te narażone są na rozwój szkodliwych patogenów (np. na skutek nadmiernej wilgoci), a także działanie szkodników zbóż. W celu zwiększenia ochrony zbóż można stosować różnego rodzaju preparaty i zabiegi, w tym m.in. gazowanie zboża fosforowodorem.
Bibliografia:
- Michalak J., Urządzenia do suszenia i przechowywania zbóż, Rada: Rolnictwo, Aktualności, Doradztwo, Analizy. Miesięcznik Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach, 09/2007, s. 11-12
- Skorowarow M., Rozwój techniki suszenia zbóż w ZSRR, Przegląd Zbożowo-Młynarski, 11/1967, t. 11, s. 343-345.
- Turski A., Siarkowski Z., Dobór maszyn i urządzeń do suszenia i czyszczenia ziarna zbóż, Motrol. Motoryzacja i Energetyka Rolnictwa, 10/2008, s. 136-142