Szarłat szorstki to wyjątkowo ekspansywny chwast, który sprawia sporo problemów w uprawie kukurydzy, ale też buraków, ziemniaków, czy truskawek. Rośnie szybko, łatwo się rozprzestrzenia i ma zdolność do wytwarzania nawet 500 nasion, które mogą przetrwać są w glebie przez długi czas. Oto sprawdzone metody walki z szarłatem szorstkim.
Szarłat szorstki – jak skutecznie się go pozbyć z pola?
Szarłat szorstki (Amaranthus retroflexus) to szybko rosnący, jednoroczny chwast. Charakteryzuje się wysoką odpornością na wiele herbicydów i ma dużą zdolność do rozmnażania się, dlatego jest trudny do kontrolowania. Roślina jest szczególnie groźna w uprawach:
- buraków cukrowych,
- kukurydzy,
- truskawek,
- ziemniaków.
Szarłat szorstki może osiągać wysokość nawet 1 metra, choć w większości przypadków ma od 15 do 100 cm wysokości. Co go wyróżnia? Twarda, owłosiona łodyga, zielonkawe lub czerwone zabarwienie pędów, a także jajowate, podłużne liście o nieregularnych krawędziach. Liście młodych roślin mają amarantowy odcień na spodzie.
W okresie kwitnienia, czyli od maja do października, roślina wytwarza drobne, zielono-białe kwiaty, zebrane w kwiatostany o kłosowym kształcie. Każda roślina może wytworzyć do 5000 nasion szarłatu szorstkiego. Są one małe, brunatnoczarne i podatne na rozprzestrzeniane przez wiatr.
Szarłat szorstki – w uprawach, na łąkach i polach
Szarłat szorstki preferuje gleby próchniczne, wilgotne i bogate w azot. Wykazuje aktywność na ziemiach lekkich, dobrze przepuszczalnych. Rośnie najchętniej na stanowiskach bogatych w składniki pokarmowe, głównie na łąkach i polach uprawnych.
Szarłat szorstki jest rośliną ciepłolubną, dlatego najchętniej rozwija się w cieplejszym klimacie, na stanowiskach nasłonecznionych. Występuje w Polsce powszechnie, szczególnie na nieużytkach i pasach przydrożnych oraz we wspomnianych uprawach, na przykład kukurydzy.
Dlaczego szarłat szorstki jest tak problematyczny?
Za sprawą dużej liczby nasion, które mogą przetrwać w glebie nawet przez kilka lat, szarłat szorstki potrafi zdominować plantację. Pobiera cenne zasoby wody i składników odżywczych, konkurując tym samym z rośliną. Chwast ten jest niebezpieczny zwłaszcza w okresach suszy, kiedy dostęp do wody bywa problematyczny.
Ponadto szarłat szorstki ma silny, palowy korzeń. Jest odporny na suszę, może przetrwać w trudnych warunkach. Obecność szarłata na polu sprzyja rozwojowi chorób grzybowych i patogenów, które zagrażają uprawom. W przypadku buraków cukrowych, chwast ten sprzyja rozprzestrzenianiu chwościka buraka oraz wirusów chorobotwórczych.
Szarłat szorstki a zwalczanie herbicydami
Najskuteczniejszy oprysk na szarłat szorstki zawiera substancje aktywne, które skutecznie zwalczają chwast, są to: metrybuzyna oraz rimsulfuron. Eliminacja szarłatu szorstkiego nie ogranicza się jedynie do stosowania herbicydów na polu. Ważne są działania profilaktyczne. Bardzo istotne jest usuwanie chwastów z otaczających pole pasów przydrożnych, nieużytków czy innych terenów, na których się pojawią. Wśród innych działań są:
- stosowanie czystego materiału siewnego – unikanie nasion zanieczyszczonych nasionami szarłatu.
- uprawa roślin odpornych na chwasty – wybór odmian bardziej konkurencyjnych.
- zwiększenie gęstości siewu – hamowanie rozwoju chwastów zagęszczonym siewem.
- regularne monitorowanie pól – wczesne wykrywanie siewek szarłatu.
- zwalczanie chwastów przed siewem – stosowanie herbicydów przedwschodowych.
- zrównoważona gospodarka nawozowa – odpowiednie nawożenie, szczególnie azotowe.
- czyszczenie sprzętu rolniczego – zapobieganie przenoszeniu nasion.
Długotrwała skuteczność w walce z szarłatem szorstkim
Skuteczne zwalczanie szarłatu szorstkiego nie polega jedynie na jednorazowym zastosowaniu środków chemicznych. Ze względu na dużą ekspansywność rośliny, stosuje się herbicydy w odpowiednich momentach sezonu. Szarłat szorstki najlepiej zwalczać na wczesnym etapie jego wzrostu, zanim zdąży się rozprzestrzenić na większej powierzchni. Rolnicy powinni też pamiętać o przestrzeganiu zaleceń producentów herbicydów, żeby uniknąć uszkodzenia roślin uprawnych.
BIBLIOGRAFIA:
- opr. Paczyńska D., Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Chwasty inwazyjne w uprawach, Karniowice 2016 r.
- http://ziemniak-bonin.pl/katalogi/szkodniki/szarlat-szorstki/ [dostęp: 18.11.2024]
- https://www.wrp.pl/kiedy-t-2-w-pszenicy-czy-czekac-na-lisc-flagowy-kiedy-ostatni-moment-na-pierwszy-zabieg-ochrony-w-technologii-dwuzabiegowej-w-rzepaku-sprawdzamy-stan-upraw-w-kraju-5-12-05-2023-co-mowi-infopole/[dostęp: 18.11.2024]