Tantniś krzyżowiaczek to groźny szkodnik, który niszczy plony rzepaku i warzyw kapustnych. Jego larwy atakują głównie liście i pąki, co prowadzi do dużych strat. Co gorsza, rozmnaża się błyskawicznie – na plonach w ciągu roku mogą żerować aż cztery pokolenia tantnisia. Przedstawiamy skuteczne metody rozpoznawania, ochrony i zwalczania tego motyla, co pozwoli chronić uprawy.
Tantniś krzyżowiaczek – niepożądany motyl w kapustnych
Wśród groźnych szkodników, które żerują w rzepaku, kapuście i kalafiorze, znajduje się tantniś krzyżowiaczek (Plutella xylostella). To gatunek motyla z rodziny tantnisiowatych. Bytuje w rzepaku i warzywach kapustnych – rozmnaża się tak szybko, że w ciągu jednego roku występują nawet cztery pokolenia tego szkodnika.
Jak wygląda tantniś krzyżowiaczek? Motyl ma czułka i korpus o długości 8 mm oraz rozpiętość skrzydeł 15-20 mm. Wyróżnia go jasnobrązowa lub szarobrązowa pstrokata barwa.
Jaja tego owada są owalne i charakteryzuje je żółty lub zielonkawy odcień, który z czasem ciemnieje. Natomiast larwa tantnisia krzyżowiaczka ma około 14 mm. Gąsienica ma jasnozielony kolor i ciemną głowę. Jest bardzo ruchliwa i w przypadku niebezpieczeństwa wygina się w kształt litery U. Jej cechą jest krótkie owłosienie i białe plamki rozmieszczone gdzieniegdzie na korpusie.
Kiedy atakuje tantniś krzyżowiaczek?
Dorosły szkodnik tantniś jest aktywny od maja do września. Żeruje na obszarach upraw roślin kapustowatych. Poczwarki szkodnika zimują w kokonach w glebie. W sezonie wegetacyjnym rozwijają się nawet cztery pokolenia tantnisia, co znacząco utrudnia kontrolę nad jego populacją.
Tantniś krzyżowiaczek w rzepaku i innych kapustnych – jakie szkody wyrządza?
Szkodliwość tantnisia krzyżowiaczka wynika z jego intensywnego żerowania i szybkiego cyklu rozwojowego. Gąsienice niszczą liście roślin kapustowatych, wygryzając w nich dziury. Uszkodzenia zaburzają proces fotosyntezy, co osłabia rośliny i zaburza wzrost, a w konsekwencji i zmniejsza ich plony.
Podczas gwałtownego żerowania, ten szkodnik może całkowicie ogołocić liście. Wówczas zostają tylko żyłki. W kapuście, brokułach czy kalafiorze, tantniś zanieczyszcza liście odchodami i uszkadza stożki wzrostu. W efekcie tego utrudnia rozwój kwiatostanów. W rzepaku larwy atakują również pąki, kwiaty, a nawet łuszczyny, co prowadzi do zniszczenia plonu.
Osłabione przez szkodnika rośliny są również bardziej podatne na choroby i inne szkodniki. Gąsienice pierwszego pokolenia wyrządzają największe szkody, ponieważ żerują na młodych roślinach.
Tantniś krzyżowiaczek stanowi poważne zagrożenie dla rolników. Prowadzi do strat finansowych i wymaga stosowania intensywnych metod ochrony roślin.
Tantniś krzyżowiaczek – próg szkodliwości
Dla roślin uprawnych próg szkodliwości tantnisia krzyżowiaczka jest ustalony na podstawie liczby gąsienic w uprawie. Ryzyko poważnych szkód w przypadku rzepaku zaczyna się, gdy na jednej roślinie znajduje się jedna gąsienica. Przekroczenie granicy oznacza, że szkodnik prawdopodobnie spowoduje rozległe uszkodzenia, co wymaga podjęcia działań ochronnych. Należy wdrożyć regularny monitoring i rozważyć zastosowanie środków ochrony roślin, aby zminimalizować ryzyko strat w plonach.
Fot. W walce z tantnisiem krzyżowiaczkiem niezbędny jest regularny monitoring plantacji.
Profilaktyka przeciw tantnisiowi krzyżowiaczkowi
Zwalczanie tantnisia krzyżowiaczka jest trudne, dlatego podstawą jest profilaktyka.
- Osłanianie rozsad – warto używać agrowłókniny, żeby utrudnić szkodnikowi składanie jaj.
- Zwalczanie chwastów – mogą być żywicielami dla gąsienic.
- Izolacja przestrzenna – należy uprawiać rośliny kapustowate w odległości od siebie.
- Płodozmian – przerwy w uprawach zmniejszają ryzyko ataku szkodników i chorób.
- Przekopywanie pola po zbiorach – co pozwala usunąć resztki roślinne, niszczy poczwarki i poprawia kondycję gleby.
Zwalczanie tantnisia krzyżowiaczka – opryski
Do zwalczania szkodnika nadają się środki ochrony roślin z lambda-cyhalotryną. Dużą skutecznością wykazują się substancje:
- chlorantraniliprol,
- beta-cyflutryna,
- cyjanotraniliprol,
- benzoesan emamektyny.
Skuteczność w walce z gąsienicami tantnisia krzyżowiaczka wykazują również bakterie bacillus thuringiensis, zawarte w coraz popularniejszych preparatach biologicznych.
Wśród polecanych środków przeciw tantnisiowi krzyżowiaczkowi znajdują się Inazuma 130 WG lub Sparrow z oferty SCANDAGRA.
BIBLIOGRAFIA:
- https://www.wrp.pl/szkodniki-i-sucha-zgnilizna-atakuja-rzepak/ [dostęp: 05.08.2024]
- https://www.farmer.pl/produkcja-roslinna/liczne-szkodniki-na-rzepaku-mszyce-tantnis-i-pchelka,137240.html [dostęp: 05.08.2024]
- https://www.agrofakt.pl/zwalczanie-tantnisia-krzyzowiaczka-w-rzepaku-czym-i-kiedy/ [dostęp: 05.08.2024]